Usta, pokryte delikatną skórą wymagają ciągłej pielęgnacji i ochrony. Trwający okres jesienno-zimowy ze zmienną aurą i skokami temperatury, w którym obserwuje się obniżoną odporność organizmu, sprzyja spierzchnięciu, pękaniu warg czy opryszczce. O usta musimy więc zadbać. Pomocne nam w tym będą preparaty oparte o surowce naturalne: oleje roślinne, wosk i miód pszczeli oraz wyciągi ziołowe.

Tłuszcze roślinne zwane olejami stanowią mieszaniny połączeń gliceryny z wyższymi kwasami tłuszczowymi. Pod względem chemicznym tłuszcze są więc trójglicerydami kwasów tłuszczowych, a ich aktywność i “wartość” biologiczna zależy od rodzaju reszt kwasów tłuszczowych. Tłuszcze mogą być zbudowane zarówno z kwasów nasyconych, takich jak palmitynowy czy stearynowy, charakterystycznych dla tłuszczów zwierzęcych jak i z kwasów nienasyconych, o różnej ilości i położeniach wiązań podwójnych w cząsteczce (np. kwas oleinowy, linolowy, linolenowy czy arachidonowy).

Charakter oleju i jego właściwości biologiczne zależą od procentowego udziału poszczególnych kwasów. Część kwasów nienasyconych należących do tzw. niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych NNKT, pełni podstawową rolę w metabolizmie ludzkim. NNKT charakteryzują się korzystnym oddziaływaniem na skórę, dobrą wchłanialnością i właściwościami przeciwalergicznymi. Cennymi surowcami, z których otrzymuje się NNKT są takie oleje jak: awokadowy, migdałowy, lniany, brzoskwiniowy, winogronowy, orzechowy, z kiełków pszenicy, wiesiołkowy

W kosmetyce oleje roślinne używane są zarówno ze względu na swoje właściwości biokosmetyczne jak również jako baza pozwalająca na podawanie innych substancji czynnych. Stosowane zewnętrznie oleje pokrywają skórę cienką warstwą ochronną, zabezpieczając skórę przed utratą wody i zapobiegają w ten sposób obniżaniu się elastyczności skóry. Niektóre oleje mogą działać również korzystnie w stanach zapalnych skóry obniżając napięcie tkanek.

Woski pełnią podobną rolę jak oleje. Z chemicznego punktu widzenia naturalne woski są estrami wyższych kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi. W porównaniu z trójglicerydami kwasów tłuszczowych woski są substancjami znacznie trwalszymi. Są odporne na proces zmydlania podczas ogrzewania ich w wodnych roztworach ługów, nie jełczeją i są chętnie używane do produkcji kosmetyków. Woski są w zasadzie ciałami stałymi. Jedynym woskiem płynnym o znaczeniu kosmetycznym to olej otrzymywany z jojoby, charakteryzujący się bardzo dużą trwałością i bardzo korzystnymi właściwościami kosmetycznymi. Otrzymywany z nasion jojoby surowiec zawiera około 50% płynnego wosku, którego głównym składnikiem jest palmitynian cetylu o bardzo cennych właściwościach i wartości zbliżonej do poszukiwanego tłuszczu wielorybiego. Składnikiem oleju jojoby jest również skwalan o właściwościach przeciwgrzybicznych.

Z produktów pszczelich na szczególna uwagę zasługuje miód. Istnieją doniesienia w fachowych czasopismach medycznych dotyczące leczenia ran, oparzeń i różnych schorzeń ropnych skóry za pomocą miodu. Okazuje się, że opatrunki z miodu niejednokrotnie dają lepsze efekty lecznicze w porównaniu z ogólnie stosowanymi preparatami leczniczymi przyspieszającymi gojenie. Miód ułatwia leczenie ran przez szybsze ziarninowanie, działa przeciw drobnoustrojowo, przeciw zapalnie, łagodzi ból, przyspiesza epitalializację czyli nabłonkowanie oraz prowadzi do prawidłowego bliznowacenia ran i usuwa ich nieprzyjemną woń. Czas leczenia miodem w porównaniu z metodami klasycznymi jest z reguły o połowę krótszy. Wykorzystanie miodu już dawno znalazło uznanie w krajach Europy Zachodniej i jest on z powodzeniem wykorzystywany w licznych klinikach na całym świecie.

Wspomaganie gojenia

Wspomaganie procesów gojenia przez surowce zielarskie nie wymaga rekomendacji. Właściwości i możliwości wykorzystania jeżówki purpurowej w kosmetyce będą tematem osobnego artykułu. Wyciągi z ziela jeżówki poza podnoszeniem odporności immunologicznej organizmu (co w przypadku preparatów dermatologicznych oznacza zwiększenie zdolności skóry do regeneracji i podniesienia jej odporności względem czynników zewnętrznych) wykazują właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe, są skuteczne w leczeniu stanów zapalnych skóry, egzemy, oparzeń, ran, opryszczki i owrzodzeń. Zainteresowanych dokładniejszym zapoznaniem się z właściwościami jeżówki odsyłam do artykułu w magazynie Torfarmu “Wykorzystanie immunologicznych i pielęgnacyjnych właściwości jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea)”.

Melisa (Melissa officinalis L.) jest dobrze znanym surowcem zielarskim. Liczne badania udowodniły jej działanie uspokajające, przeciwspazmatyczne i przeciwwirusowe. Podstawowym składnikiem aktywnym melisy jest olejek eteryczny (w surowcu do 0,375%), zawierający aldehydy monoterpenowe: geraniowy, neralowy i cytronelowy. Melisa zawiera ponadto kwasy: kawowy, chlorogenowy a w szczególności rozmarynowy (do 4%) oraz trójterpeny (kwas ursolowy i oleanolowy), taniny i flawonoidy. Wyciągi ziołowe z melisy stosowane wewnętrznie oddziaływają na centralny układ nerwowy i stosowane są jako łagodnie działający środek uspokajający, wspomagający zasypianie a także jako środek przeciwbólowy i symptomatyczny preparat przy nieżytach żołądka i jelit. Wyciągi ziołowe z melisy stosowane zewnętrznie wykazują działanie przeciw wirusowe i przeciw utleniające, posiadają zdolność wychwytywania wolnych rodników. Wprowadzone do maści i kremów są pomocne w leczeniu opryszczki.

Sylimaryna, stanowiąca standaryzowany zespół flawonolignanów, otrzymany z ostropestu plamistego (Silybum marianum L.) jest mieszaniną substancji i składa się z silibiny, dehydrosilibiny, silidianiny i silikrystyny. Sylimaryna jest od lat z powodzeniem stosowana w przypadkach zapalenia i marskości wątroby oraz polekowym i toksycznym uszkodzeniu miąższu wątroby. Wieloletnie badania farmakologiczne i kliniczne potwierdziły wielokierunkową aktywność biologiczną i terapeutyczną sylimaryny. Przede wszystkim działa ona na metabolizm komórki wątrobowej, wykazując przy tym działanie zabezpieczające, lecznicze i regenerujące. Potwierdzona została jej aktywność antyhypoglikemiczna, przeciwzapalna, przeciwalergiczna, przeciwutleniająca oraz zdolność do wychwytywania wolnych rodników. Kompleks ten w dermatologii i kosmetyce może być wykorzystywany w stanach zapalnych skóry.

Wszystkie właściwości surowców naturalnych przedstawionych w artykule, zostały wykorzystane przez Herba Studio w balsamie do ust TISANE. Balsam przeznaczony jest do pielęgnacji suchych, spierzchniętych, popękanych warg. Zawiera on chroniące przed utratą wilgoci oleje roślinne i wosk pszczeli a także witaminę E i miód pszczeli skutecznie odżywiające uszkodzone komórki naskórka i przyspieszające ich regenerację. Filtr UV chroni przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Najważniejszymi jednak składnikami balsamu są wyciągi z trzech ziół: melisy, jeżówki purpurowej i ostropestu. Skład balsamu powoduje, że nie tylko chroni on usta przed niekorzystnym wpływem aury, lecz także goi powstałe uszkodzenia naskórka, spierzchnięcie i popękanie warg, podrażnienia okolic nosa. Stosowany we wczesnym stadium opryszczki wargowej nie dopuszcza do jej rozwinięcia a w późniejszym łagodzi przebieg i przyspiesza gojenie. Balsam łagodzi również podrażnienia spowodowane ukąszeniami owadów. W okresie zimowym balsam polecany jest narciarzom oraz wszystkim korzystającym z zimowego wypoczynku.